Sau khi trở lại Nhà Trắng hồi tháng 1, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nỗ lực thực hiện các cam kết tranh cử như tinh gọn chính phủ, siết an ninh biên giới và nhập cư, tung đòn thuế với cả đối tác và đối thủ của Mỹ và nhiều vấn đề khác.

Ông Trump đã quyết tâm thúc đẩy các quyết sách của mình, bất chấp các tranh cãi và thậm chí bị thách thức pháp lý tại tòa án. Song đến nay, rào cản duy nhất dường như có thể cản bước ông Trump là tình hình thị trường ở Phố Wall.

Ngày 2/4, ông Trump thông báo mức thuế quan mới với khoảng 180 đối tác thương mại của Mỹ. Bên cạnh mức thuế chung 10%, ông tuyên bố sẽ áp mức thuế đối ứng cao hơn với khoảng 60 đối tác thương mại lớn của Mỹ từ 9/4.

Tuy nhiên, ngay sau khi mức thuế đối ứng có hiệu lực khoảng nửa ngày, Tổng thống Mỹ bất ngờ thông báo hoãn thi hành với loạt đối tác trong 90 ngày, ngoại trừ Trung Quốc. Quyết định được ông Trump đưa ra sau khi thị trường chứng khoán Mỹ lao dốc và đợt bán tháo lớn trái phiếu Mỹ khiến nhiều nhà đầu tư hoang mang.

Trong những ngày sau đó, Mỹ và Trung Quốc liên tục tăng mức áp thuế đáp trả nhau. Không ít người lo ngại kịch bản chiến tranh thương mại bùng phát, đe dọa nền kinh tế toàn cầu. Ông Trump thậm chí dọa sa thải Chủ tịch Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell vì không hài lòng với cách ông Pwell điều hành cơ quan này. Những bình luận của ông Trump về việc sa thải Powell cũng đã gây ra đợt lao dốc khác của thị trường và đợt bán tháo mạnh trên phố Wall ngày 21/4.

Ông Trump sau đó dịu giọng với Trung Quốc, cho biết mức thuế nhập khẩu 145% áp lên nước này sẽ giảm mạnh nếu hai bên đạt thỏa thuận thương mại, dù khẳng định sẽ không thể về 0%. Ông chủ Nhà Trắng cũng nói rằng “không có ý định” sa thải Chủ tịch Fed, giải thích chỉ muốn Fed tích cực giảm lãi suất.

Thị trường toàn cầu đã có dấu hiệu phục hồi sau những bình luận mới của Tổng thống Trump. Cổ phiếu phục hồi, đồng USD tăng và giá vàng giảm khi tâm lý nhà đầu tư cải thiện, theo Tina Teng, nhà bình luận của Euronews.

Cả Tổng thống và quan chức Nhà Trắng đều khẳng định những thay đổi của chính quyền đều nằm trong kế hoạch dài hạn được vạch ra từ trước, nhằm buộc các đồng minh và đối thủ phải ký kết thỏa thuận thương mại với Mỹ. Họ nhấn mạnh ông Trump vẫn quyết tâm thực hiện cam kết tái lập thương mại toàn cầu.

Phát ngôn viên Nhà Trắng Kush Desai khẳng định “yếu tố duy nhất điều hướng các quyết định của Tổng thống Trump là lợi ích tốt nhất của người dân Mỹ”.

Tuy nhiên, những nguồn tin am hiểu vấn đề cho hay trong mỗi quyết định, ông Trump đều được trợ lý và thành viên nội các, gồm cả Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent và Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick, tham vấn rằng việc giữ nguyên quyết sách sẽ khiến thị trường thêm hỗn loạn.

Các nguồn tin cho hay Chánh văn phòng Nhà Trắng Susie Wiles từng thuyết phục ông Trump rằng sự sụp đổ của thị trường sẽ khiến ông mất đi nguồn ủng hộ chính trị đáng kể, điều rất cần cho những chương trình nghị sự tương lai.

Sau thông báo hoãn thuế ngày 9/4, ông Trump thừa nhận luôn theo dõi sát sao diễn biến thị trường, cho rằng những gì xảy ra với thị trường vài ngày qua là “đáng buồn”.

“Bạn phải linh hoạt”, ông nói với các phóng viên tại Nhà Trắng ngày 9/4, khi một người hỏi ông về độ tin cậy của quyết định áp thuế. “Khi nhìn vào thị trường tài chính, chúng thay đổi và bạn cũng thay đổi theo”.

Đầu tuần này, ông Trump đã gặp giám đốc điều hành của các nhà bán lẻ lớn nhất Mỹ, gồm Target, Walmart và Home Depot. Họ cảnh báo Tổng thống rằng thuế quan có thể làm xáo trộn chuỗi cung ứng và khiến giá cả tăng, theo nguồn tin biết về cuộc trao đổi.

Kể từ khi ông Trump nhậm chức, chỉ số S&P 500 (chỉ số chứng khoán được dựa trên vốn hóa của 500 công ty đại chúng lớn nhất nước Mỹ) đã giảm khoảng 10%, mức giảm tệ nhất trong khoảng 100 ngày đầu của bất kỳ chính quyền nào từng được ghi nhận, theo dữ liệu thị trường Dow Jones.

Các chuyên gia cho rằng những thay đổi trong quyết sách của ông Trump cho thấy Tổng thống Mỹ đang quan tâm hơn tới biến động thị trường và cảnh báo từ các cố vấn uy tín ở Phố Wall.

Ông Trump có hai mục tiêu song song gồm thúc đẩy thị trường tăng trưởng và khôi phục ngành sản xuất ở Mỹ thông qua thuế quan, nhưng đôi khi chúng lại mâu thuẫn nhau, buộc ông phải thay đổi hướng đi của mình, theo giới quan sát.

Các cựu cố vấn và những trợ lý hiện tại của ông Trump cũng đều xác nhận Tổng thống rất quan tâm đến biến động của thị trường sau mỗi quyết sách.

“Ông ấy coi thị trường là thước đo cho những diễn biến xung quanh. Theo quan điểm của ông ấy, nó cho thấy những quan điểm của mọi người về cuộc sống và thế giới tài chính”, David Urban, cựu cố vấn chính trị của ông Trump, nói.

Thùy Lâm (Theo WSJ, Washington Post, Euronews)