“Tôi đang tìm cách lấy lại tiền hoặc nhận được bảo đảm. Tôi muốn họ đưa cho chúng tôi thứ gì đó để đổi lại số tiền mà Mỹ đã đưa. Chúng tôi đang yêu cầu đất hiếm và dầu mỏ, bất kỳ thứ gì có thể lấy được”, Tổng thống Mỹ Donald Trump đề cập Ukraine khi phát biểu tại Hội nghị Hành động Chính trị Bảo thủ (CPAC) hôm 22/2.

Ông Trump cho biết muốn lấy lại tiền vì “điều đó thật không công bằng”, ám chỉ việc Mỹ đã viện trợ hàng tỷ USD cho Ukraine mà không nhận lại được gì, đồng thời nhấn mạnh hai bên đang tiến gần tới một thỏa thuận.

Trước đó vài giờ, một nguồn tin Ukraine nói với hãng thông tấn AFP rằng Tổng thống Volodymyr Zelensky “chưa sẵn sàng” ký thỏa thuận bất chấp sức ép từ Mỹ, thêm rằng Kiev cần nhận được sự đảm bảo trước.

“Với nội dung hiện tai của dự thảo, Tổng thống chưa sẵn sàng chấp nhận. Chúng tôi vẫn đang cố gắng đưa ra thay đổi và bổ sung tính xây dựng”, nguồn tin này cho hay.

Tổng thống Trump từng gợi ý nhận số lượng đất hiếm tương đương 500 tỷ USD từ Ukraine để bù đắp lại viện trợ mà Washinton đã cung cấp cho Kiev. Con số này cao hơn nhiều so với số liệu công bố về viện trợ của Mỹ cho Ukraine và đã vấp phải phản đối của chính quyền Tổng thống Zelensky.

Ukraine cũng muốn bất kỳ thỏa thuận nào với Mỹ về xung đột Nga – Ukraine đều phải đi kèm các đảm bảo về an ninh cho Kiev.

“Không có điều khoản nào về nghĩa vụ của Mỹ liên quan đến bảo đảm an ninh và đầu tư trong thỏa thuận. Mọi thứ đều rất mơ hồ và họ muốn 500 tỷ USD từ chúng tôi”, nguồn tin của AFP nói.

“Đây là kiểu quan hệ đối tác gì vậy? Không có câu trả lời nào cho lý do chúng tôi phải đưa 500 tỷ USD”, nguồn tin cho biết, thêm rằng phía Ukraine đã đề xuất các sửa đổi với dự thảo thỏa thuận.

Mỹ đã cung cấp cho Ukraine hơn 60 tỷ USD viện trợ quân sự kể từ khi xung đột Nga – Ukraine bùng phát cuối tháng 2/2022, theo số liệu chính thức. Nếu tính cả viện trợ nhân đạo, quân sự và tài chính, Mỹ đã cung cấp cho Ukraine khoảng 120 tỷ USD trong giai đoạn từ năm 2022 đến cuối năm 2024, theo Viện Kiel về Kinh tế Thế giới có trụ sở tại Đức.

Đàm phán về khoáng sản giữa Mỹ và Ukraine diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Trump gần đây liên tục công kích người đồng cấp Zelensky, điều khiến Ukraine và các nước châu Âu khác lo ngại.

Tổng thống Trump thường dùng từ “đất hiếm” khi gợi ý về thỏa thuận với Ukraine. Đất hiếm gồm 17 nguyên tố kim loại có trữ lượng tương đối dồi dào trong vỏ Trái Đất. Chúng là nguyên liệu quan trọng trong sản xuất thiết bị công nghệ cao, như điện thoại thông minh, pin xe điện.

Tuy nhiên, truyền thông phương Tây cho biết thực tế cụm từ đúng để mô tả về tài nguyên dồi dào của Ukraine là “các kim loại hiếm và khoáng sản trọng yếu”, như lithium, uranium, titanium và than chì, trong đó lithium là thành phần chính để sản xuất pin xe điện. Kiev nói rằng khoảng 5% tổng số “nguyên liệu thô quan trọng” của thế giới nằm ở Ukraine.

Ông Trump hôm 19/2 gọi ông Zelensky là “nhà độc tài không được bầu cử” và kêu gọi lãnh đạo Ukraine “hành động nhanh chóng” để có thể kết thúc xung đột với Nga. Tuyên bố được đưa ra một ngày sau khi phái đoàn cấp cao của Nga và Mỹ nhóm họp tại Arab Saudi để thảo luận về xung đột tại Ukraine mà không có sự góp mặt của Kiev.

Phạm Giang (Theo AFP)