“Hội đồng An ninh và Quốc phòng vừa thông qua quyết định vi hiến, mang động cơ chính trị là áp lệnh trừng phạt với tôi, Petro Poroshenko, lãnh đạo phe đối lập và là tổng thống thứ năm của đất nước”, cựu tổng thống Ukraine Poroshenko nói trong video ngày 12/2.

Ông Poroshenko, người đứng đầu phe đối lập lớn nhất trong quốc hội Ukraine, không tiết lộ các biện pháp hạn chế trong lệnh trừng phạt, nhưng cáo buộc Tổng thống Volodymyr Zelensky đứng sau động thái này.

“Hôm nay, Zelensky đã giáng đòn mạnh vào sự đoàn kết nội bộ của Ukraine, vốn là vũ khí chính của chúng ta trong cuộc chiến chống lại kẻ thù”, ông nói, đề cập cuộc chiến của Nga ở Ukraine.

Tổng thống Zelensky, người giành chiến thắng áp đảo trước ông Poroshenko trong cuộc bầu cử năm 2019 với số phiếu 73,22%, cho biết trong bài phát biểu qua video hàng đêm rằng hội đồng đã thông qua các quyết định và sẽ công bố ngày 13/2. Ông không nhắc đến cựu tổng thống Poroshenko.

“Chúng tôi đang bảo vệ đất nước và khôi phục công lý. Bất kỳ ai làm suy yếu an ninh quốc gia Ukraine và giúp đỡ Nga đều phải chịu trách nhiệm. Số tiền hàng tỷ USD mà họ kiếm được từ việc bán Ukraine, lợi ích cũng như an ninh của Ukraine phải bị phong tỏa và được sử dụng để bảo vệ đất nước cũng như người dân”, ông Zelensky cho hay.

Forbes Ukraine dẫn hai nguồn tin nói rằng các lệnh trừng phạt có thể được áp đặt dựa trên cáo buộc “phản quốc”.

Ông Poroshenko là tổng thống Ukraine giai đoạn 2014-2019. Trong thời gian cầm quyền, Poroshenko đưa Ukraine xích lại gần phương Tây hơn nhưng bị chỉ trích không giải quyết định nạn tham nhũng và nghèo đói.

Ông trở thành nghị sĩ đảng đối lập sau khi thất cử trước ông Zelensky. Kể từ đó, ông liên tục bị cáo buộc về hành vi sai trái và quản lý yếu kém trong thời gian lãnh đạo đất nước. Ông bị điều tra về cáo buộc phản quốc khi giúp phe ly khai được Nga hậu thuẫn bán lượng than trị giá 54 triệu USD cho trong năm 2014-2015.

Ông Poroshenko cũng bị vướng vào bê bối tham nhũng trong mua sắm quân sự và bị chỉ trích gay gắt vì giám sát thỏa thuận Minsk, thỏa thuận năm 2014-2015 nhằm kết thúc xung đột giữa quân chính phủ Ukraine và lực lượng ly khai vùng Donbass. Thỏa thuận này hiện bị ông Zelensky và nhiều chính trị gia khác lên án.

Tổng cộng, ông Poroshenko phải đối mặt hơn 20 cuộc điều tra hình sự. Cổ phiếu của ông tại 19 công ty bị tịch thu và các công ty liên quan đến ông bị Ủy ban Chống độc quyền Ukraine phạt hàng triệu USD. Sau khi chiến sự bùng phát, các cuộc điều tra bị đình chỉ.

Tháng 12/2023, ông Poroshenko nói bị ngăn rời khỏi Ukraine dù có giấy phép và cho rằng điều này mang động cơ chính trị. Ông khi đó dự kiến tới Ba Lan để đàm phán dỡ bỏ lệnh cấm thông quan nông sản Ukraine, sau đó đến Mỹ vận động hỗ trợ quân sự cho nước này.

Cơ quan an ninh Ukraine SBU ra tuyên bố cho biết cựu tổng thống lên kế hoạch gặp Thủ tướng Hungary Viktor Orban, lãnh đạo bị Kiev chỉ trích vì lập trường thân Nga. Theo SBU, ông Poroshenko bị ngăn xuất cảnh vì Nga lên kế hoạch lợi dụng cuộc gặp để làm tổn hại lợi ích của Ukraine.

Huyền Lê (Theo Reuters, Kyiv Independent)