“Tôi vừa yêu cầu Elon Musk và SpaceX đưa Butch Wilmore và Suni Williams về nhà. Hai phi hành gia dũng cảm này đã bị chính quyền Biden bỏ rơi ngoài không gian. Họ đã chờ đợi nhiều tháng ở trạm vũ trụ. Musk sẽ sớm hành động. Chúc ông may mắn!”, Tổng thống Mỹ Donald Trump viết trên Truth Social ngày 29/1.

Wilmore và Williams là hai phi hành gia của NASA, lên không gian hồi tháng 6/2024 bằng tàu vũ trụ Starliner của Boeing. Họ dự kiến chỉ ở lại Trạm Vũ trụ Quốc tế trong 10 ngày, song không trở về cùng tàu vũ trụ do một số vấn đề kỹ thuật.

NASA khẳng định Wilmore và Williams không bị mắc kẹt và có thể trở về “bất cứ lúc nào”, song việc hồi hương hai phi hành gia ngay lúc này có thể khiến trạm vũ trụ thiếu nhân sự, ảnh hưởng lớn đến nhiệm vụ bảo trì, nghiên cứu.

Đây cũng là lý do các phi hành gia mới thường được cử lên để thay thế nhân sự cũ trở về. Theo Guardian, cựu tổng thống Biden trong nhiệm kỳ đã chỉ đạo NASA hợp tác với SpaceX để đưa hai phi hành gia trở về. Tàu vũ trụ Crew-9 của SpaceX đang neo tại trạm, chờ tàu Crew-10 đưa 4 phi hành gia mới đến thay thế Wilmore và Williams.

NASA hồi tháng 12/2024 cho biết đợt phóng tàu Crew-10 được lùi đến tháng 3 do SpaceX “cần thêm thời gian chuẩn bị”. Dù vậy, tỷ phú Musk, người sáng lập SpaceX, lại chỉ trích chính quyền Biden để hai phi hành gia “mắc kẹt trên trạm quá lâu”.

SpaceX, đối thủ cạnh tranh của Boeing trong chương trình của NASA, đã trở thành nhà cung cấp dịch vụ vận chuyển phi hành gia giữa Trái đất và Trạm Vũ trụ Quốc tế từ năm 2020.

Boeing sau đó tiến hành chương trình Thử nghiệm Chuyến bay có Phi hành đoàn (CFT), trong nỗ lực phát triển phương tiện cạnh tranh với tàu chở người Crew Dragon của SpaceX, đồng thời tăng thêm các lựa chọn cho Mỹ khi vận chuyển phi hành gia lên Trạm Vũ trụ Quốc tế theo Chương trình Phi hành đoàn Thương mại của NASA.

Wilmore và Williams là hai phi hành gia tham gia chuyến bay chở người lên vũ trụ đầu tiên của tàu Starliner trong chương trình CFT. Tàu Starliner chở hai phi hành gia cất cánh thành công nhờ tên lửa Atlas V từ Căn cứ Lực lượng Vũ trụ Cape Canaveral, Florida, ngày 5/6/2024.

Đức Trung (Theo Guardian, Reuters, AFP)